Omurilik Parapleji Felci Nedir?
Omurilik (Parapleji) Felci; yüksekten düşme, ateşli silah yaralanmaları, omuriliğe şiddetli darbe veya trafik kazaları sonrası omuriliğin yaralanması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.
Ayrıca enfeksiyonlar ve tümörler, damarsal bozukluklar gibi sebepler de omurilikte lezyon yapabilirler. Bu nedenle omurilik felci oldukça sık bir şekilde görülmektedir.
Beraberinde getirdiği fiziksel, psikolojik ve ekonomik sorunlar ile hem bireysel hem toplumsal açıdan önemli bir problemdir.
Omurilik Parapleji Felci, Nasıl Oluşur?
Omurga ve omurilik anatomisi sayfasında ana hatlarıyla belirtilen omurilik işlevleri, çeşitli sebeplerle kaybedilebilir. Omuriliğin işlevini kaybetmesi için hastalık ya da travmaya bağlı bir baskıya uğraması gerekir. Uğradığı bu baskı sonucu hasar gören bölgeler iletişim görevini yapamaz hale gelir. Daha başka bir deyişle, organlarla beyin arasındaki irtibat, hasar gören bölgeler ve aşağısında kaybedilir.
Omurilik Felcinin Sebepleri
A. Hastalıklar
Omuriliğin içinde, çevresinde ve omurgada gelişen bir hastalığın, omuriliği sıkıştırması, baskıya uğratması ya da zedelemesi sonucu omurilik felci ortaya çıkabilir. Bu bastalık grupları şu başlıklar altında toplanabilir:
- Urlar (Tümörler): Omurga-omurilik bölgesinde oluşan urların omuriliğe baskı yapması sonucu omurilik felcine sebep olabilir.
- Enfeksiyonları: Omurga veremi (pott), menenjit vb enfeksiyon hastalıklarının omuriliği deforme etmesi sonucu omurilik felcinin oluşmasına sebep olur.
- Yumuşak Doku Hastalıkları: İleri Derecede omurga fıtıkları, Omurgayı çevreleyen dokulardaki (Ligamanlar) deformasyonlar vb, yumuşak dokularda gelişen hastalıklar da omurilik felci meydana getirebilir.
B. Travmalar
- Trafik Kazaları
- Yüksekten Düşmeler
- Sportif Yaralanmalar (Sığ suya balıklama Atlama vb.)
- Ateşli Silah Yaralanmaları
- İş Kazaları
- Doğal Afetler
OF’NİN ETKİLERİ
Omurilik zedelenmesinin düzeyleri
Tetraplegia:
Omuriliğin boyundan zedelenmesi sonucu kolların hareketi, gövdenin hissi, bacakların hareketi tamamen yok olur. Kişi nefes alma ve öksürmede güçlük çeker. Yüzünü, boynunu, omuzlarını, ellerini ve kollarını hissedebilir fakat gövdesini ve bacaklarını hissedemez.
Parapleji:
Parapleji, genel olarak boyundan aşağıdaki kısımlarında meydana gelen zedelenmelere bağlı olarak gerçekleşen felç türüdür. paraplejide temel olarak bacakların oynatılamamakla birlikte, hasarın seviyesine göre iki kategoride ele alınmaktadır.
High Paraplegia:
Sırtın üst kısmında oluşan omurilik zedelenmesi, gövde hareketlerinin kısmi, bacakların hareketinin ise tamamen kaybına sebep olur. Kişi, belden yukarı gövdesini hissedebilir fakat karın bölgesi ile bacaklarını hissedemez.
Low Paraplegia:
Sırtın alt kısmında oluşan omurilik zedelenmesi bacakların hareketinin tamamen ve ya kısmen kaybına sebep olur.
Omurilik zedelenmesini hangi düzeyde olursa olsun, kişi bağırsak ve idrar torbasının kontrolünde güçlük yaşar.
Omurilik zedelenmesinin dereceleri
Omurilikleri zedelenen insanlar oturabilme ve hareket edebilme özelliklerine göre 6 ayrı derecede sınıflandırılmıştır. Bu dereceler zedelenme seviyesine, diğer hastalık ya da hasarlara, yaş, cinsiyet, fiziksel yapı, motivasyon ve çevreye bağlıdır. Aynı şekilde kişinin omurilik felcini kabullenip hayatını bu gerçekle ve de en iyi şekilde geçirme kararına bağlıdır. Kişinin ailesinin, arkadaş çevresinin ve sağlık görevlilerinin de cesaretlendirici ve destekleyici olmaları büyük önem taşır.
1”den 5”e kadar olan dereceler “tetraplegia” nın farklı sınıflarıdır.
1. DERECE:
• Diğer kişinin desteği olmadan tek başına oturamaz.
• Her hareket için dış desteğe ihtiyaç duyar.
2. DERECE :
- Dirseklerini dik tutarak kollarının ve ellerinin yardımıyla tek başına oturabilir.
- Kollarını kaldıramaz
- Her zaman yanında bir yardımcı bulunmalıdır.
3. DERECE:
- Sadece bir kolunu omuz hizasının altına kadar kaldırabilir
- Diğer kolunu kaldıramaz, sadece destek almak için ona dayanabilir.
- Her zaman yanında bir yardımcı bulunmalıdır.
4.DERECE:
- Bir kolunu omuz hizasından yukarıya kaldırabilir, bükebilir.
- Bu esnada diğer koluyla sadece tutunarak destek alır.
- Kollarının desteği olmadan tek başına oturabilir.
5. DERECE :
- Hiçbir yerden destek almadan oturabilir.
- İki kolunu da aynı anda her yöne hareket ettirebilir.
- Başlangıçta bu pozisyonda bir şey yapmak için yardımcı desteğine ihtiyaç duyabilir.
6. DERECE :
- Hiç destek almadan oturabilir.
- Kollarıyla top atabilir ve top tutabilir.
- Yardımcıya ihtiyacı yoktur.
Omurilik Zedelendikten Sonra İyileşir mi?
Omurilik zedelendikten sonra tekrar tedavi edilmez ve tekrar büyümez.Eğer omurilik “omurga şoku”u atlatabilirse birtakım iyileşmeler olabilir. Omurga şoku her omurilik zedelenmesinden hemen sonra ortaya çıkar, omurilik çalışmasını durdurur ve kişi hareket edemez.
Omurga şoku bir kaç saatten 6 haftaya kadar sürebilen bir zaman dilimi sürebilir ve bu şok esnasında omuriliğin ne derece zedelendiğini saptamak zordur. Eğer omuriliğin şişme, kanama, çürümesi biterse birtakım iyileşmeler olabilir fakat iyileşme genelde omurilik zedelenmesinin ilk 6 aylık süresi içerisinde gerçekleşir.
Omurilik tamamen zedelenmediyse, kişi zedelenme tarihinden 2 yıl sonrasına kadar iyileşme belirtileri gösterebilir fakat aradan ne kadar çok zaman geçerse, iyileşme şansı o kadar azalır. Eğer omurilik bir hastalık ve ya tümör sebebiyle zedelenmişse, tamamen iyileşme ihtimali mevcuttur.
Omurilik Parapleji Felci Felci Sonrası Neler Görülür?
Omurilik felcinde genel olarak bütün vücudun işlevi kaybedilmez, darbenin alındığı noktada ortaya çıkar.
Yaralanmanın seviyesine göre sadece bacaklar, kollar ve bacaklar beraber veya boyundan aşağısı tamamen işlevini yitirebilir.
Vücutta oluşan işlev kaybının dışında hareketsizliğe bağlı vücutta eşlik eden çeşitli problemler ortaya çıkabilir.
Bunlar bağırsak problemleri, uzun süre yatmaya bağlı yatak yaraları, eklem donmaları (kontraktür), kas sertlikleri (spastisite), ağrılar, dolaşım bozuklukları, tansiyon problemleri olarak sıralanabilir.
Omurilik (Parapleji) Felci Tedavisi Nasıl Olur?
Omurilik felci tedavisinde erken dönemde hayati fonksiyonlar stabil hale geldikten sonra tansiyon düşüklüğü, kansızlık, yetersiz oksijen durumları göz önünde bulundurularak hemen fizik tedaviye başlanır.
Felcin gerçekleştiği bölge, felcin seviyesi, hastanın yaşı, genel sağlık durumunun hepsi dikkate alınarak kişiye özel fizik tedavi planı doktor muayenesinden sonra hazırlanıp, fizyoterapistler tarafından uygulanır.
Fizik Tedavinin Başarısını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Doğru bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programının yanı sıra başarıyı etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar;
- Yaralanma seviyesi
- Yaralanma kısmi mi tam mı?
- Eşlik eden başka medikal problemler
- Hastanın fizik tedaviye katılımı
- Hasta yakınlarının desteği
Yatılı Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı Neleri İçermektedir?
Öncelikle hastanın yatak içi uygun pozisyonu sağlanmalı, yara oluşumunu önlemek için hasta 2 saatte bir döndürülmelidir.
Pasif ve aktif eklem egzersizleri, germe egzersizleri, kuvvetlendirme egzersizleri, yatak içi çalışmalara erken dönemde başlanmalıdır.
Kademeli olarak hastayı ayağa kaldıran sedye (tilt table) çalışmaları yatmaya bağlı oluşan tansiyon düşüklüğü, yük verme ve ayağa kalkmaya hazırlanma için çok önemlidir.
Omurilik parapleji felçli hastanın yataktan tekerlekli sandalyeye veya herhangi başka bir yere geçişlerinde bağımsızlık kazanması hedeflenir.
Bu profesyonel bir transfer eğitimi ile hastaya kazandırılır. Yine ayağa kaldırma, yürüme eğitimleri için çeşitli fizik tedavi ve rehabilitasyon teknikleri kullanılarak çalışmalar yapılmaktadır.
Bunların dışında bağırsak ve mesane rehabilitasyonu da omurilik parapleji felçli hasta için büyük önem arz etmektedir.
Yatılı fizik tedavi ve rehabilitasyon seans ücretleri hastanın kurumumuzda aldığı seans ve bakım hizmetine göre değişmektedir. Kurumumuzda odalarımız tek yataklı, çift, üç ve dört yataklı olarak değişmektedir. Oda fiyatlarını bizimle iletişim kurarak alabilirsiniz. Kurumumuzun şartları ile alakalı Galeriyi gezebilirsiniz.
Eksen Sağlık Yatılı fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezimizin SGK ile anlaşması bulunmamaktadır. Ücretler ile alakalı yine bizleri arayabilirsiniz.
Sağlıklı günler dileriz.
Sağlıklı günler dileriz.
Youtube videolarımıza göz atabilirsiniz..