Pulmoner Rehabilitasyon
Pulmoner Rehabilitasyon ; Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)’nın sıklığı giderek artmakta (geçen 10 yılda %13.5 artmış) ve önümüzdeki yıllarda tüm dünya da hastalıklar arasında en sık 3. ölüm nedeni olacaktır.
KOAH sigaraya bağlı akciğerlerde meydana gelen yıkıma bağlı olarak ilerleyici nefes darlığı, balgam ve öksürük şikayetleri gibi solunum belirtileri ile ön plandadır.
KOAH akciğer ile sınırlı bir hastalık olarak bilinmesine rağmen akciğer dışındaki tüm organ ve yapıları etkilediğinden sistemik bir hastalık olarak kabul edilmektedir.
KOAH Nelere Sebep Olur?
KOAH’lı hastalarda kansızlık (anemi), kilo kaybı, kaslarda erime, hareketsizlik, kan akışkanlığında azalma, depresyon, beslenme yetersizliği ve kalp yetmezliği gibi belirtilerde hastalığın durumuna ve evrelerine göre görülebilmektedir.
KOAH’da farmakolojik olarak ilaçların gelişiminde ilerleme olmasına rağmen bu hastalar hala nefes darlığı, öksürük, balgam, kaslarda erime, depresyon ve hareketsizlik gibi şikayetler devam edebilmekte, hastalığın ilerleyişi durdurulamamakta ve hastane, acil servis gibi sağlık kuruluşlarına yatma sıklığı yüksek olmaya devam etmektedir.
Bu hastalarda hareketsizliğin ve yatağa bağımlılığın getirmiş olduğu olumsuz etkiler yukarıdaki diğer organ etkilenmeleri ile birlikte hastalarda ölüm oranının artmasına neden olmaktadır.
Akciğer Rehabilitasyonu
Fakat, bilimsel çalışmalar ile KOAH veya diğer kronik akciğer hastalıklarında hastanın beslenmesi, psikolojisi, hareketliliği, sigaranın kesilmesi, ilaçlarının düzenli alınması gibi yaşam şeklinin değiştirilmesini hedef alan AKCİĞER REHABİLİTASYONU bu hastalarda egzersiz kapasitesini (hareketliliği) ve yaşam kalitesini artırmakta, hastaneye veya acil servise yatışı ile birlikte ölüm oranını azalttığı gösterilmiştir.
Pulmoner Rehabilitasyon (PR) hiç şüphesiz sıkıntılı ve kalıcı egzersize bağlı semptomları ve egzersiz intoleransı olan kronik solunum hastalıklarının tedavisinde önemli bir ilaç dışı yöntemdir.
Kronik akciğer hastalıklarının yaygınlığı ve giderek artması akciğer rehabilitasyonun her hastayı ayrı ayrı değerlendirerek rehabilitasyonun bireyselleştirilmesi gerektiği bilim adamlarınca vurgulanmaktadır.
Her hastanın ağırlık derecesi farklı olduğundan hastanın ihtiyacına göre bütünleştirici, bireyselleştirilmiş bir yaklaşımın benimsenmesi ideal strateji gibi görülmektedir.
Özellikle akut solunum yetmezliği gelişmiş kronik akciğer hastalıklarının iyileşme evresinde bakıma bağımlı hastalar için yoğun, çok disiplinli, hastane içi bir program önerilmektedir.
Her geçen gün, yoğun bakım tedavilerindeki gelişmelere bağlı olarak daha önceki yıllara göre daha fazla sayıda ağır akut solunum yetmezliğinden hastaların kurtulduğundan ve ayrıca stabil kronik akciğer hastalığı olanlara artan oranda noninvaziv mekanik ventilasyon önerilmekte ve bu kişiler için özel akciğer rehabilitasyon ihtiyacı artmaktadır.
Akciğer Rehabilitasyon Alma Kriterleri
Bu nedenle, bu konularda uzmanlaşmış ve özel akciğer rehabilitasyon programlarına sahip klinikler ve kurumların önemi giderek artmaktadır. Hastaların akciğer rehabilitasyon alma kriterleri arasında nefes darlığı, yorgunluk ve hareket yapamamalarına (yatağa bağımlılık) dayanmaktadır.
Akciğer rehabilitasyon programlarına katılan hastaların çoğu kronik obstrüktif akciğer hastalığına (KOAH) sahiptir, ancak giderek artan bir şekilde diğer kronik akciğer hastalarına da akciğer rehabilitasyon uygulamaları artmaktadır.
Diğer akciğer hastalıkları (interstisyel akciğer hastalığı, pulmoner hipertansiyon, bronşektazi ve akciğer kanseri) için akciğer rehabilitasyonun faydası giderek artmaktadır.
Akciğer Rehabilitasyon Programlarının Amacı
Tüm akciğer rehabilitasyon programlarının amacı, kalıcı fizyolojik bozukluğu olan hastalarda günlük fiziksel aktiviteye sürekli katılımını sağlamaktır.
Burada amaç, elde edilen kazanımların artarak ve sürekli alışkanlık hale getirilmiş fiziksel aktiviteye dönüşmesini sağlamaktır.
Son yıllarda, akciğer rehabilitasyonun KOAH ataklarındaki sıklığı ve şiddetini azalttığı bilimsel çalışmalar ile gösterilmiş ve bundan dolayı hastaneye yatış sıklığının azaltılması da hedef haline gelmiştir.
Bununla birlikte, hastaları alevlenme sonrası erken evrede kaydetmenin zorlukları oldukça fazladır ve bu hizmet çoğu zaman (lojistik ve ekonomik nedenlerden dolayı) birkaç uzman merkezle sınırlandırılmıştır.
Akciğer rehabilitasyonunda en önemli nokta kronik akciğer hastalıklarının en önemli belirtisi olan dirençli nefes darlığının tedavisidir. Kronik nefes darlığı için akciğer rehabilitasyon tartışmasız en etkili tedavidir.
Bu bağlamda, seçilen hastalarda yapılacak rehabilitasyon ile hastada nefes darlığının oluşmasını geciktirmek hastaların egzersiz kapasitelerinin artmasına neden olacaktır.
Akciğer rehabilitasyonunda uygulanacak yöntemlerden birkaçı direnç eğitimi, nöromüsküler elektriksel stimülasyon, sıralı ‘tek bacak’ egzersiz eğitimi, inspiratuar kas eğitimi, non-invaziv ventilasyon ve nazal yüksek akımlı oksijendir.
Akciğer rehabilitasyonuna gönderilen ileri düzeydeki akciğer hastalığı olanlardaki panik atak ve nefes darlığı krizinin giderilmesi de personelinin en önemli amaçlarındandır.
İstanbul Anadolu Yakası Ataşehir’de bulunan Eksen Sağlık Yatılı fizik tedavi merkezinde yatarak tedavi gören hastalarımıza Pulmoner rehabilitasyon hizmeti Prof. Dr. Kürşat Uzun tarafından verilmektedir.
